روغن کنجد حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه است که برای بدن مفید است. از سوی دیگر، حاوی لیگنین با فعالیت آنتی اکسیدانی، ویتامین E و اسید چرب تک غیراشباع است. همچنین می تواند در برابر اکسیداسیون لیپید به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل نموده و باعث کنترل پراکسیداسیون لیپیدی شود.
پراکسیداسیون لیپیدی واکنشی است که توسط استرس اکسیداتیو ایجاد می شود. این واکنش به ویژه در بافت هایی با غشای غنی از اسیدهای چرب فعال رخ می دهد. دانه کنجد به عنوان یک رژیم غذایی سالم در نظر گرفته می شود و به طور سنتی در خاورمیانه و ژاپن استفاده می شود.
ترکیبات دانه کنجد
دانه کنجد سرشار از روغن (حدود 50٪) و پروتئین (حدود 20٪) و لیگنین های متنوع به خصوص سزامین و سزامینول (لیگنین اصلی)، حدود 1.5٪ است. اسیدهای چرب غالب در روغن کنجد شامل اسید اولئیک (43%)، اسید لینولئیک (35%)، پالمتیک (11%) و استئاریک (7%) است. اسید اولئیک و لینولئیک بالاترین شکل اسیدهای چرب در دانه کنجد است که برای بدن مفید است. لیگنین موجود در روغن کنجد مسئول بسیاری از خواص فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مانند آنتی اکسیدان، ضد جهش زایی و ضد التهاب است. همچنین پروفایل چربی خون را بهبود می بخشد و پراکسیداسیون لیپیدی را در افراد هیپرکلسترولمیک کاهش می دهد
خواص درمانی کنجد
همانطور که گفته شد کنجد به عنوان یک درمان سنتی گیاهی در سراسر جهان، بیشتر در مناطق آسیایی استفاده شده است. دانه کنجد و فرآورده های آن (روغن، آرد و مکمل های غذایی) منابع خوبی از ترکیبات لیگنان (سزامین، سزامولین، سزامول و اپیزامین) هستند .
این لیگنان ها مسئول اکثر اثرات دارویی کنجد هستند، از جمله فعالیت آنتی اکسیدانی، اثرات ضد التهابی و اثرات کاهش قند خون . علاوه بر این، کنجد حاوی مقادیر بالایی از سایر اجزای مفید مانند α-توکوفرول، اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه، اسیدهای چرب تک غیراشباع و فیبر است . اثرات کاهش قند خون کنجد ممکن است به دلیل عملکرد لیگنان های فعال زیستی آن باشد که نشان داده شده است ترشح انسولین را از سلول های B پانکراس بهبود می بخشد . برخی از مطالعات حیوانی نشان داده اند که مصرف کنجد می تواند مقاومت به انسولین را کاهش داده و متابولیسم گلوکز را افزایش دهد. در مطالعات انسانی، مصرف کنجد اثرات مفیدی بر غلظت گلوکز، HbA1C و انسولین سرم در بیماران دیابتی داشته است.
